Ελληνική Επιχειρηματικότητα (Φεβρουάριος 2019)

Βρίσκοντας διέξοδο στις αγορές εξωτερικού, ο ελληνικός επιχειρηματικός τομέας ξεκίνησε κατά τη διετία 2017-2018 να καλύπτει το χαμένο έδαφος των ετών της κρίσης. Βασικός πυλώνας στήριξης ήταν η εξωτερική ζήτηση, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 10% στις εξαγωγές αγαθών (εκτός πετρελαίου) και 11% στις τουριστικές εισπράξεις. Υπό αυτά τα δεδομένα, οι ελληνικές επιχειρήσεις κέρδισαν μερίδια στις διεθνείς αγορές και επανεκκίνησαν τον επενδυτικό σχεδιασμό τους. Η τάση ανάκαμψης εμφανίζεται ευρέως εδραιωμένη, καθώς καλύπτει σχεδόν το σύνολο των κλάδων της ελληνικής οικονομίας:

• Μεταξύ των εξωστρεφών κλάδων, οι περισσότεροι πέτυχαν αύξηση μεριδίου στις ευρωπαϊκές αγορές, με οδηγούς (i) το ελαιόλαδο, (ii) υλικά (όπως χάλυβας, μάρμαρο, αλουμίνιο και χαλκός), καθώς και (iii) υπηρεσίες (όπως ξενοδοχεία και αεροδρόμια που τονώθηκαν λόγω της ανόδου του ελληνικού τουρισμού).

• Αυξημένη ζήτηση παρουσίασε και η πλειοψηφία των κλάδων που στηρίζονται κυρίως στην εσωτερική οικονομία – είτε λόγω δομικά αυξημένης ζήτησης (π.χ. ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πληροφορική) είτε λόγω διορθωτικής κίνησης από τα χαμηλά της κρίσης  (π.χ. εμπόριο αυτοκινήτων και υπηρεσίες εστίασης).

Για το 2019, η εσωτερική δυναμική αναμένεται να παρέχει αντιστάσεις στις εξωτερικές πιέσεις από την επιβράδυνση της διεθνούς οικονομίας, καθώς i) η ενισχυμένη καταναλωτική εμπιστοσύνη (υπό τη στήριξη του ενισχυμένου διαθέσιμου εισοδήματος) εκτιμάται ότι θα στηρίξει την ιδιωτική κατανάλωση, ενώ ii) οι επενδυτικές προσδοκίες είναι θετικές, με τάση κάλυψης του επενδυτικού κενού που έχει δημιουργηθεί στα χρόνια της κρίσης.

Μεσοπρόθεσμα, δύο αλληλένδετες παράμετροι θα προσδιορίσουν τη δυναμικότητα της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας:

• Η ταχύτητα αναδιοργάνωσης του επιχειρηματικού ιστού (καθώς οι μικρές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην πορεία επιστροφής τους στην προ-κρίσης λειτουργική κατάσταση).

• Η ταχύτητα υλοποίησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση ανταγωνιστικότητας και την προσέλκυση των απαραίτητων για τη χώρα επενδύσεων. Βάσει διεθνών δεικτών αξιολόγησης, αν και παρατηρείται βελτίωση, το θεσμικό έλλειμμα έναντι της Ευρώπης παραμένει υψηλό. Υπό αυτή την προοπτική, η μεταρρυθμιστική προσπάθεια είναι σημαντικό να επικεντρωθεί σε: i) νομικά και δικαστικά κενά, ii. υστέρηση σε καινοτομική δραστηριότητα, iii) ποιότητα άσκησης πολιτικής και iv) έλλειψη συνεργασίας (είτε μεταξύ των επιχειρήσεων είτε μεταξύ του επιχειρηματικού και του ακαδημαϊκού τομέα).