Γονική καθοδήγηση: Οι απαραίτητες βάσεις
Οι γονείς είναι οι πρωταρχικοί παράγοντες επιρροής στη ζωή ενός παιδιού και παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αντίληψής του για τα χρήματα. Όταν οι γονείς εμπλέκονται σε ανοιχτές και κατάλληλες -για την ηλικία των παιδιών- συζητήσεις για τα χρήματα, βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τη σημασία τους. Οι συζητήσεις αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν θέματα όπως ο προϋπολογισμός κάποιων εξόδων, η αποταμίευση και η αξία των χρημάτων, διαμορφώνοντας έτσι μια υγιή οικονομική προοπτική για το άτομο, η οποία κιόλας θα συμβάλει στο σταδιακό “ξεκλείδωμα” των προκαταλήψεων απέναντι στα χρήματα όπου συνήθως θεωρείται ταμπού να συζητάμε ανοιχτά γι’ αυτά.
Εμπειρικά: Μάθηση μέσα από τα δικά τους χρήματα
Κάθε εμπειρία είναι ανεκτίμητη και κρίσιμη για την οικοδόμηση των γνώσεων ενός ανθρώπου, κάτι που ισχύει και για τα χρήματα. Δίνοντας στα παιδιά ευκαιρίες να αποταμιεύουν και να ξοδεύουν τα δικά τους χρήματα, τους διδάσκει τις επιλογές που έχουν και τις συνέπειες αυτών. Από μικρή ηλικία μπορούν να μάθουν να παίρνουν αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο και το ποσό που θα αποταμιεύουν αλλά και τα έξοδα που θα κάνουν. Επίσης το άνοιγμα ενός καταθετικού λογαριασμού για το παιδί από τους γονείς, θα του παρέχει γνώσεις σε έννοιες όπως αποταμίευση, καταθέσεις και αναλήψεις, έννοιες δηλαδή που θα διατρέχουν όλη την ενήλικη ζωή του.
Η συγκεκριμένη πρακτική προσφέρει άμεση κατανόηση στο πώς μπορεί ένας άνθρωπος να μάθει να διαχειρίζεται υπεύθυνα τα οικονομικά του, ενώ οι γονείς μέσω “έξυπνων” δραστηριοτήτων/παιχνιδιών με τα παιδιά τους μπορούν να τους δώσουν κίνητρα για να αποταμιεύσουν χρήματα.
Ένα παράδειγμα, που καθρεφτίζει αυτή τη προσέγγιση, είναι το χαρτζιλίκι που έρχεται ως αντάλλαγμα για την ολοκλήρωση μιας εργασίας (όχι σχολικής) που τους ανατέθηκε και έτσι τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα την αξία του κόπου τους αλλά και του χρήματος. Όπως αναφέρει ο Dave Ramsey στο βιβλίο του “Smart Money Smart Kids”, αφού τα παιδιά μπουν στην εφηβεία και μέσω ενός κοινού τρεχούμενου λογαριασμού που θα τον μοιράζονται μαζί σας, δίνοντάς τους μια χρεωστική κάρτα συνδεδεμένη με τον λογαριασμό, θα αναπτύξουν μια αίσθηση υπευθυνότητας και θα μπορέσετε να τα καθοδηγήσετε στην οικοδόμηση ασφαλών πρακτικών χρήσης χρημάτων. Το παραπάνω αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα μιας συνήθειας που φαινομενικά είναι απλή αλλά μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να έχουν, ως ενήλικες, μια υγιή σχέση με το χρήμα.
Εξίσου σημαντικό είναι να καλλιεργηθεί στα παιδιά και η σημασία της προσφοράς χρημάτων σε ανθρώπους που μπορεί να τα έχουν ανάγκη -οι δωρεές χρημάτων σε ιδρύματα είναι μία καλή (και ηθική) επιλογή. Τα παιδιά σε μικρές ηλικίες μπορούν να έρθουν σε επαφή με την αγοραστική αξία και την χρησιμότητα των χρημάτων μέσω παιχνιδιών που είναι κατάλληλα για την ηλικία τους, όπως οι παιδικές ταμειακές μηχανές. Με ένα τέτοιο παιχνίδι, όπου γονέας και παιδί παίζουν εναλλάξ τους ρόλους του πελάτη-πωλητή/ταμία, αναπτύσσεται η αίσθηση της κατοχής χρημάτων και γίνεται κατανοητή η διαδικασία της συναλλαγής.
Έκθεση στον σύγχρονο κόσμο: Διαμόρφωση προοπτικών
Τα παιδιά έρχονται σε επαφή σχεδόν καθημερινά με διαφημίσεις, είτε μέσω των τυπικών καναλιών επικοινωνίας (βλ. τηλεόραση, ραδιόφωνο κ.λπ.) είτε μέσω της τεχνολογίας (βλ. social media, πλατφόρμες κ.α.), και οι γονείς θα πρέπει να τα καθοδηγήσουν στην ερμηνεία αυτών των “μηνυμάτων”, αφού κατανοώντας την επιρροή τους στη ζωή μας, τα παιδιά θα αναπτύξουν την ικανότητα κριτικής σκέψης που θα τους βοηθήσει στο να αναπτύξουν μια υγιή σχέση με τις έννοιες των αναγκών, των επιθυμιών, των χρημάτων και των εξόδων.
Τα παιδιά μπορούν να επηρεαστούν από τη στάση και τη συμπεριφορά των φίλων τους απέναντι στα χρήματα, καθώς και από τις αγοραστικές τάσεις τους, γι’ αυτό οι γονείς πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά διαθέτουν και αναπτύσσουν το κατάλληλο φίλτρο, συζητώντας μαζί τους συχνά και ανοιχτά για ‘τα χρήματα στην καθημερινότητα’. Η πίεση που μπορεί να ασκηθεί εσωτερικά μπορεί να επηρεάσει τις οικονομικές αποφάσεις ενός παιδιού, γι’ αυτό είναι σημαντικό οι γονείς -και το εκπαιδευτικό σύστημα σε δευτερεύοντα χρόνο- να μεταδώσουν υγιείς οικονομικές αξίες με ισχυρά θεμέλια.
Διαμορφώνοντας το μέλλον
Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως το ταξίδι των παιδιών στην απόκτηση οικονομικών γνώσεων θα επηρεαστεί από μια πληθώρα παραγόντων. Η αναγνώριση του αντίκτυπου αυτών των παραγόντων και η καλλιέργεια μιας καλής βάσης οικονομικών αξιών είναι το κλειδί για να εξοπλιστεί η επερχόμενη γενιά με τα εργαλεία που χρειάζεται για να κάνει συνετές οικονομικές επιλογές.
Μια τέτοια προσέγγιση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο ενός βιώσιμου οικονομικού μέλλοντος, καθώς η κατανόηση των χρημάτων είναι ένα ταξίδι που διαρκεί σε όλη μας τη ζωή, με τα μαθήματα που λαμβάνονται κατά την παιδική ηλικία να αποτελούν τις βάσεις για τη μελλοντική οικονομική σταθερότητα του ατόμου.
Πηγές: themamagers.gr , moneyhelper.org.uk