Την αιτία του δανεισμού
Η λογική θέλει οποιαδήποτε κίνηση πίσω από έναν δανεισμό να εξασφαλίζει στον δανειζόμενο ότι μακροπρόθεσμα θα βρίσκεται σε καλύτερη θέση από ό, τι σήμερα, θα έχει, δηλαδή, αυξήσει την περιουσία του. Ένα δάνειο, για παράδειγμα, για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, ως απάντηση στο μεγάλο πρόβλημα της μίσθωσης ή ακόμη και για επενδυτικούς σκοπούς, όπως η σύντομη μίσθωση ή για την απόκτηση γραφείων νεοϊδρυθείσας επιχείρησης, που σε ένα λογικό χρονικό ορίζοντα θα καταστεί κερδοφόρος, θεωρούνται παραδείγματα καλού χρέους.
Το ύψος του δανεισμού
Ο λαός λέει «να απλώνεις το χέρι σου μέχρι εκεί που φτάνει». Αυτή η ρήση φαίνεται πως ταιριάζει… γάντι στο θέμα του χρέους, αφού το ύψος του δανείου δεν πρέπει να ξεπερνά τις οικονομικές δυνατότητες του δανειζόμενου. Εάν, δηλαδή, ο ενδιαφερόμενος λάβει δάνειο, χωρίς να είναι σίγουρος ότι μπορεί να αποπληρώσει τις μηνιαίες δόσεις ή χωρίς να έχει υπολογίσει τυχόν αυξήσεις επιτοκίων ή ακόμη και αλλαγών στα οικονομικά του δεδομένα (π.χ. την απώλεια εργασίας ή την κάλυψη έκτακτων αναγκών), τότε είναι αρκετά πιθανό το χρέος που ξεκίνησε ως καλό, να εξελιχθεί στην πορεία σε «μη υγιές».
Τις ανάγκες
Στην αγορά υπάρχουν διαθέσιμοι διάφοροι τρόποι δανεισμού, από πιστωτικές κάρτες και υπεραναλήψεις έως δάνεια παντός σκοπού. Το «κλειδί» σε αυτή την περίπτωση είναι ο ενδιαφερόμενος να γνωρίζει επακριβώς τις ανάγκες του, όσο γίνεται και αυτές του άμεσου μέλλοντος, έτσι ώστε να επιλέξει το προϊόν που ανταποκρίνεται καλύτερα σε αυτές. Αυτό προϋποθέτει την ενδελεχή έρευνα αγοράς για τους τύπους των δανείων και όλες τις συμπληρωματικές πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζει για αυτά.
Με απλά λόγια, είναι σημαντικό για έναν δανειζόμενο να γνωρίζει τα παρακάτω, ώστε το χρέος του να είναι και να παραμείνει υγιές.
Το καλό χρέος
Ενισχύει την περιουσία σε βάθος χρόνου. Στο παραπάνω παράδειγμα του επιχειρηματικού δανείου για την απόκτηση γραφείων, ο δανειολήπτης επενδύει σήμερα στην ανάπτυξη της επιχείρησής του, προκειμένου αύριο να έχει λαμβάνειν από αυτήν, μέσω των εσόδων και της κερδοφορίας.
Διατηρεί ανέπαφες τις όποιες αποταμιεύσεις. Κι αυτό γιατί η αποπληρωμή γίνεται σταδιακά από άλλους πόρους, π.χ. τον μισθό, χωρίς να διαταράσσεται το επίπεδο διαβίωσης ή να χρειάζεται να «πειραχτούν» τα χρήματα που υπάρχουν στην άκρη. Απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, είναι το δάνειο να έχει ένα λογικό ύψος.
Βελτιώνει το πιστωτικό προφίλ. Η υπεύθυνη διαχείριση ενός δανείου συμβάλλει στο «χτίσιμο» ενός καλού credit score. Αυτό θα επιτρέψει τη λήψη ενός δανείου στο μέλλον, με σαφώς καλύτερους όρους, καθώς ο πιστωτής πλέον θα γνωρίζει τη συμπεριφορά και άρα, θα μπορεί να τιμολογήσει διαφορετικά.
Το κακό χρέος
Μειώνει την περιουσία. Επενδύοντας σε κάτι που δεν είναι απαραίτητο ή χάνει την αξία του σχετικά άμεσα, σημαίνει πως με το πέρασμα του χρόνου μειώνεται και η περιουσία. Παράλληλα, ένα δάνειο με υψηλό επιτόκιο, ακριβώς γιατί δεν έχει προηγηθεί ενδελεχής έρευνα αγοράς, σημαίνει επιπλέον κόστος, μέρος του οποίου θα μπορούσε να είχε κατευθυνθεί σε άλλους σκοπούς.
Δημιουργεί περισσότερο χρέος. Όσο ένα δάνειο δεν αποπληρώνεται ομαλά, τόσο αυξάνεται – λόγω τόκων. Έτσι, υπάρχει κίνδυνος το χρέος να μεγαλώσει σημαντικά, θέτοντας σε κίνδυνο τυχόν περιουσιακά στοιχεία που έχουν δοθεί ως εξασφάλιση.
Προκαλεί στρες. Κάποιος, ο οποίος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, αισθάνεται πίεση και στρες, παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του, αλλά και την καθαρή σκέψη του, η οποία χρειάζεται για την εύρεση της κατάλληλης λύσης.
Ο δανεισμός πρέπει να είναι υπεύθυνος. Όσο κι αν οι πιστωτές, όπως οι τράπεζες, έχουν προσαρμόσει τα κριτήρια και τις διαδικασίες, έτσι ώστε να καλύπτουν πραγματικές ανάγκες, με το μικρότερο δυνατό ρίσκο, ο ίδιος ο δανειολήπτης οφείλει να προστατευτεί, διασφαλίζοντας πως το χρέος θα παραμείνει στην… καλή πλευρά!